Er hangt een mooi schilderij aan de wand, maar hij ziet er verouderd uit. De kleur vervaagt en er lijkt een vieze waas over te komen. Wat doe je daarmee? Vooral wanneer het een kostbaar schilderij is, wil je de verf natuurlijk niet aantasten. In dit artikel laten we je zien hoe je zelf een schilderij zou kunnen schoonmaken.

Stappenplan schilderij schoonmaken

De meeste schilderijen worden gemaakt van olieverf. In de beginjaren blijven deze schilderijen er prima uit zien, maar door de jaren heen kan het toch gaan vervagen of vies worden. Als het gaat om een kostbaar schilderij of een schilderij van persoonlijke waarde, dan is het logisch dat je deze wilt schoonmaken.

Er zijn voldoende manieren om zelf een schilderij schoon te maken, maar het is wel belangrijk om hier doordacht aan te beginnen. Wanneer het schilderij niet schoon lijkt te worden of enkel meer beschadigt raakt, is het aan te raden om een professional in te schakelen.

Stap 1: doe onderzoek

]De eerste stap van een schilderij schoonmaken is dan ook onderzoek doen. Kijk nog eens goed naar het schilderij en schat de waarde in. Google bijvoorbeeld de naam van de schilder. Of vraag mensen die weten waar het schilderij vandaan komt. Op basis van jouw onderzoek kun je bepalen hoe waardevol het schilderij is. Hoe waardevoller, hoe belangrijker dat de verf intact blijft. En in zulke gevallen ga je liever niet zelf aan de slag met het poetsen.

Stap 2: maak het frame schoon

Ga je zelf jouw schilderij schoonmaken en zit deze in een frame? Start dan met het schoonmaken van het frame. Je kunt het frame eraf halen als dit het schoonmaken makkelijker maakt. Het schoonmaken van het frame doe je eenvoudig met een simpele allesreiniger of groene zeep.

Stap 3: poets het canvas

Wanneer je aan de slag gaat met het schoonmaken van het canvas, vraagt dat om wat meer voorzichtigheid. Je wilt niet te hard boenen of een verkeerd middeltje gebruiken. Verder in dit artikel gaan we in op de huis-tuin-en-keuken middeltjes die je nog meer kan gebruiken voor het schoonmaken van een schilderij.

Maar in de winkel zijn ook genoeg echte cleaners te vinden voor het reinigen van schilderijen. Deze producten zijn ervoor gemaakt om geverniste schilderijen te reinigen en het vuil en oxydatieproducten uit de lijnolie en het vernis te halen. Een hele simpele manier om jouw schilderij te reinigen. Maar in alle gevallen geldt: lijkt het resultaat niet beter te worden of laat er verf los? Ga dan naar een gespecialiseerde restaurateur.

Stap 4: maak de achterzijde schoon

Daarnaast is het ook belangrijk om de achterkant van het schilderij schoon te maken. Vuil, zoals stof, welke zich tussen de wand en het schilderij kan bevinden kan het schilderij ook aantasten. Het kan invloed hebben op het textiel en de verflagen. Bij een hoge luchtvochtigheid kan er zelfs schimmel aan de achterkant ontstaan.

Stap 5: hang het schilderij weer op

Is het resultaat naar wens? Dan kun je het schilderij, na het schoonmaken, weer op de gewenste plek ophangen of neerzetten. Tijd om weer lekker te genieten van het mooie kunstwerk! En vergeet niet om het schilderij weer regelmatig te checken op vuil aan de voor- en achterkant.

Optioneel: zorg voor extra bescherming tijdens het ophangen en opslaan
Hoewel het natuurlijk in alle gevallen beter is om een vuil of beschadigd schilderij te voorkomen, kan het toch opnieuw voorkomen dat deze vies wordt of beschadigd wordt. Voor een deel voorkom je de aantasting van het schilderij door bijvoorbeeld niet te roken in de ruimte waar ook jouw kunst staat. Maar je kan er ook voor kiezen om jouw schilderij extra te beveiligen met een glasplaatje, als extra beveiligingslaag. Zo voorkom je vlekken en stof op jouw kunstwerk. En wil je nog een laag verder gaan, dan kan je er zelfs voor kiezen om speciaal museumglas te kopen. Dit voorkomt dat gevoelige verf wordt aangetast door zonlicht.

Bescherming bieden

Daarnaast is het ook belangrijk om een kunstwerk goed te beschermen wanneer je deze een tijdje niet wilt tonen. Wanneer je jouw kunst wilt opslaan, is het goed om deze veilig in te wikkelen met schuimrubber of tissuepapier.

Kijk hierbij ook goed naar de ruimte waar je het werk wilt bewaren. Extreme hitte of vochtigheid zijn schadelijk voor schilderijen. Dus zorg voor een geschikte ruimte en/of investeer in een luchtontvochtiger.

Huis-tuin-en-keuken middeltjes voor het schoonmaken van een schilderij

Naast dat er allerlei middelen te koop zijn in de winkel en online te vinden zijn (zoals deze) voor het schoonmaken van schilderijen, kan je jouw kunstwerk ook schoonmaken met huis-tuin-en-keuken middeltjes. We zullen een aantal manieren uitlichten.

Zeep

Een van de simpelste manieren om een schilderij schoon te maken is met zeep. Je hebt hiervoor een witte katoenen doek nodig, welke je nat maakt met water en een klein beetje zeep.

Voornamelijk zepen die gebaseerd zijn op olijfolie doen het hierbij goed. Maar wees wel voorzichtig met schilderijen die voorzien zijn van een dikkere laag verf. Je wilt de harde laag verf niet aantasten. Dus wees voorzichtig met schoonmaken!

Azijn

Een andere schoonmaakmanier is het gebruiken van azijn. Azijn staat erom bekend dat deze goed schoonmaakt, maar weinig aantast. Daarnaast is het een middel wat vrijwel iedereen in huis heeft, waardoor het schoonmaken van een schilderij heel eenvoudig wordt.

Let op: Azijn is enkel toe te passen op olieverf schilderijen. Bij een acrylverf schilderij zal de verf oplossen.

Lees hier meer over het schoonmaken van je schilderij met azijn.

Spiritus of terpentine

Wil je de vernislaag van het schilderij afhalen? Dan kun je aan de slag gaan met spiritus of terpentine. Wanneer je een zacht doekje gebruikt en draaiende bewegingen maakt, zal de vernislaag loskomen. Deze manier vraagt echter wel om het opnieuw aanbrengen van een vernis na het schoonmaken.

Aardappel

Ook zijn er mensen die zweren bij het schoonmaken van schilderijen met een aardappel. Je doet dit door een rauwe aardappel door midden te snijden. En daarna met de vlakke kant in draaiende bewegingen over het schilderij te bewegen. Daarna is het wel belangrijk om de aardappel af te spoelen met koud water en indien nodig nog eens te herhalen.

Ui

Verder zou je een schilderij ook nog kunnen schoonmaken met behulp van ui. Dit werkt eigenlijk op dezelfde manier als de aardappel. Het vraagt om het doorsnijden van de ui en vervolgens zachtjes bewegen over het doek.

Disclaimer
Maar blijf bij al deze manieren wel opletten. Er zijn mensen die zweren bij huis-tuin-en-keukenmiddeltjes, maar er zijn ook mensen die het afraden. Zo zouden de invloeden van het etenswaar op lange termijn nog kunnen doorwerken in het schilderij en bijvoorbeeld schimmel kunnen veroorzaken. En middelen zoals alcohol en azijn kunnen de verflagen aantasten. Het is dus belangrijk om jezelf af te vragen wat voor waarde het schilderij voor jou heeft. En of je het op basis van deze waarde zelf wilt schoonmaken of niet.

Wanneer is het verstandig om naar een specialist gaan?

Lukt het niet om zelf het schilderij schoon te maken? Of ben je bang om de kwaliteit aan te tasten? Ga dan naar een specialist om jouw schilderij te laten opknappen. Een specialist beschikt over sterkere reinigingsproducten, waarmee het schilderij sneller schoon wordt.

Daarnaast is een professional in staat om extra pigment toe te voegen, wanneer deze per ongeluk zou verdwijnen. Zo behoudt een schilderij zijn kwaliteit en de belangrijke originele kleuren. Bovendien weet een specialist hoe hij te werk moet gaan en weet je zeker dat jouw kunstwerk in goede handen is. Vooral bij hele oude schilderijen is dit erg belangrijk, omdat je dan nog sneller de kwaliteit kan aantasten.

Lees ook ons artikel over het laten schoonmaken van een schilderij door een restaurateur zo dat je precies weet wat je kan verwachten.

Ga jij jouw schilderij zelf schoonmaken of laat je het toch liever aan een professionele restaurateur over?